Co to jest ABS i jak działa?

Dlaczego warto kupować auta wyposażone w układ ABS?

Z niemieckiego Antiblockiersystem, czyli popularny ABS to jeden z elementów układu hamulcowego. Dzięki jego pomocy pojazdy mechaniczne, takie jak samochody i motocykle, zyskują zmniejszoną szansę na wpadnięcie w poślizg w czasie gwałtownego hamowania bądź w trudnych warunkach atmosferycznych. Układ ABS ma za zadanie redukować prawdopodobieństwo zablokowania się kół w trakcie hamowania. ABS w samochodzie odpowiada za pulsacyjne zmniejszanie i zwiększanie siły hamowania w taki sposób, że pojazd pozostaje pod kontrolą kierowcy. Na czym dokładnie to polega? Co to jest ABS? Jaka jest zasada działania ABS i dlaczego warto kupować wyłącznie auta wyposażone w ten układ? Tego dowiesz się w niniejszym artykule!

ABS a samochód w trakcie hamowania

System zabezpiecza i stabilizuje tor jazdy w dowolnych warunkach. Główne elementy systemu ABS to:

• czujniki wokół osi,
• czujniki prędkości obrotowej kół,
• modulatory ciśnienia,
• sterownik zarządzający całym systemem.

Czujniki odpowiedzialne są za analizę sił oddziałujących na samochód, następnie wysyłają one sygnały z sensorów, na których podstawie sterownik wprowadza korektę siły hamowania. Z reguły czujniki oraz modulator montowane są indywidualnie dla każdego z kół. Najczęściej producenci wykorzystują tzw. czujniki indukcyjne w ABS, które kontrolują tarcze zębate. Jeśli w trakcie hamowania do sterownika zostanie wysłany sygnał, że co najmniej z jednego z kół szybkość obrotu jest nierównomierna w stosunku do reszty, ABS redukuje automatycznie ciśnienie w układzie hamulcowym dla konkretnego koła. Redukcja prędkości obrotowej jednego z nich może doprowadzić do poślizgu, z kolei system ABS wyklucza taką sytuację poprzez wytworzenie siły przeciwstawnej. W momencie, gdy koło zaczyna znowu pracować z właściwą prędkością, ciśnienie w układzie hamulcowym ponownie wzrasta. Układ ABS stosuje bardzo skuteczne, nierównomierne pulsacyjne hamowanie, które utrzymuje poślizg na poziomie maksymalnie 30%.

Jakie są główne korzyści wynikające z ABS w samochodzie?

System stanowi od 1 lipca 2004 roku obowiązkowy standard w przypadku aut osobowych dystrybuowanych na terenie Unii Europejskiej. W Polsce przepis ten funkcjonuje natomiast od roku 2006. Układ ABS jest także popularnym komponentem m.in. w pojazdach ciężarowych, przyczepach oraz szerokim spektrum motocykli. W zasadzie jest on montowany w większości pojazdów, które rozwijają większe prędkości. Hamowanie za pomocą ABS pozwala zrealizować trzy podstawowe cele jego zastosowania:

• zredukować szansę na utratę stabilności samochodu podczas hamowania,
• utrzymać jednolity tor na granicy poślizgu pojazdu w czasie hamowania,
• skrócić drogę hamowania,
• utrzymać jak najwyższą sterowność nad samochodem w trakcie hamowania.

Najważniejsze są dwa pierwsze z wymienionych powyżej. Trzeci natomiast jest najbardziej uzależniony od warunków atmosferycznych, a także stanu poszczególnych komponentów w samochodzie. System ABS wpłynie na drogę hamowania, jednak jego skuteczność w tym aspekcie będzie całkowicie zależna od np. jakości oraz eksploatacji bloczków hamulcowych itp.

Czy ABS zawsze zmniejsza drogę hamowania?

Niestety nie zawsze. Wpływa na to wiele elementów, jak wspomniano wcześniej. Uruchomienie się ABS w samochodzie podczas jest odczuwalne przez kierowcę poprzez drgania na pedale hamulca w czasie hamowania z dużą mocą. Zauważalny jest wtedy także charakterystyczny, chropowaty dźwięk tarcia jednej powierzchni o drugą.

System ABS nie jest skuteczny na luźnych nawierzchniach. Śnieg, żwir oraz piach zmniejszają jego efektywność. W takich sytuacjach bowiem o wiele lepiej jest całkowicie zablokować koła, gdyż zmniejszanie ciśnienia w jednym czy drugim niewiele da. Ponadto w momencie, gdy podczas hamowania koła z prawej strony toczą się po innej nawierzchni niż lewej ABS w zasadzie działania wręcz wydłuży drogę hamowania niż ją skróci. W praktyce jeśli prawe koło znajduje się na sypkim poboczu, a lewe na jezdni to ABS może lecz nie musi skrócić drogi hamowania. W przypadku niestabilnej nawierzchni samochód bez ABS lepiej sobie poradzi, gdyż wystarczy wtedy zablokować koła po jednej stronie wykorzystując siłę hamowania tych po drugiej. Jednak w takiej sytuacji samochód może też zarzucić w niekontrolowanej trajektorii. ABS ostatecznie stanowi bardzo dobry środek pośredni pomiędzy lepszą stabilność pojazdu, a długością drogi hamowania.

Czy ABS faktycznie powinien stanowić obowiązkowe wyposażenie?

Zdecydowanie tak. Nie jest to układ bez wad. ABS potrafi zgubić się w sytuacji, kiedy wszystkie cztery koła są hamowane na raz. Dotyczy to jednak wyłącznie układów starszego typu. Obecnie samochody coraz częściej wyposażone w specjalny algorytm obliczający prędkość przewidywaną. Działa to na tej zasadzie, że na podstawie odczytu danych z kół i akcelerometru system ABS wykonuje pomiar opóźnienia samochodu w stosunku do trajektorii oraz szybkości. Oznacza to w praktyce, że całkując opóźnienie można wyliczyć aktualną prędkość i dostosować w ten sposób ciśnienie w układzie do hamowania.