Jakie są objawy uszkodzonych uszczelniaczy zaworowych i kiedy je wymienić?
Wiele elementów silnika wymaga szczelności. Nie inaczej jest z zaworami w głowicy silnika – w tym celu stosuje się tzw. uszczelniacze zaworowe. Ich awaria prowadzi do poważnych problemów z pracą jednostki. Jakie objawy mogą wskazywać na zużycie uszczelniaczy zaworowych oraz w jaki sposób przebiega naprawa?
Uszczelniacze zaworowe to niewielkie gumowe uszczelki, które są umieszczane na trzonkach zaworów. Ich obecność chroni przed przedostawaniem się oleju silnikowego do komory spalania, a w drugą stronę zabezpiecza przed przepływem gazów do głowicy silnika. Ponieważ każdy zawór wymaga uszczelnienia, liczba uszczelniaczy wykorzystana w samochodzie jest równa liczbie zaworów w jego silniku. Mimo iż materiał, z którego wykonane są uszczelniacze, jest stosunkowo wytrzymały, to wymagające warunki panujące w silniku prowadzą do ich naturalnego zużycia.
Pierwszym sygnałem świadczącym o możliwości zużycia uszczelniaczy zaworowych jest nadmierny spadek poziomu oleju silnikowego – jeżeli silnik pobiera coraz więcej środka smarnego, to awaria uszczelniaczy jest jednym z możliwych scenariuszy. Zużyte uszczelniacze po prostu przestały należycie spełniać swoją funkcję i przepuszczają olej do komory spalania.
Kolejny symptom wskazujący na zniszczone uszczelniacze to biało-niebieski dym z rury wydechowej, który jest właśnie efektem spalania oleju silnikowego. Pojawia się zwykle przy dodaniu gazu następującym po postoju na wolnych obrotach – np. przy ruszaniu spod świateł. Ten objaw występuje zwykle po uruchomieniu jednostki i może zanikać po rozgrzaniu.
Ponadto usterka może skutkować pojawianiem się zanieczyszczeń w oleju spowodowanych odkładaniem się nagaru i sadzy. Dodatkowo pracy silnika zwykle towarzyszy zapach spalanego oleju. Często da się także zauważyć nierównomierną pracę silnika na biegu jałowym, odczuwalny może być również spadek osiągów silnika. Nadmierne spalanie oleju, dymienie z wydechu oraz pozostałe objawy typowe dla zużytych uszczelniaczy mogą być też efektem innych usterek – np. zniszczonych pierścieni tłokowych. Dlatego w przypadku ich wystąpienia konieczna będzie szczegółowa diagnostyka.
Spalanie oleju przedostającego się do komory spalania przez zużyte uszczelniacze zaworowe wiąże się z negatywnym wpływem na podzespoły samochodu. Efektem może być m.in. zniszczenie świec zapłonowych czy sondy lambda. Ponadto nagar i sadza, które są skutkiem ubocznym spalania oleju, gromadzą się w podzespołach takich jak m.in. kolektor dolotowy, katalizator czy turbosprężarka. W efekcie obniża się sprawność pracy samochodu oraz może dojść do kolejnych poważnych awarii. W skrajnym przypadku skutkiem mogą być poważniejsze problemy z silnikiem i konieczność przeprowadzenia remontu jednostki.
Uszczelniacze zaworowe ulegają stopniowemu zużyciu, dlatego różni producenci samochodów zalecają ich wymianę po około 100-200 tys. km. Tempo ich zużycia jest jednak zależne od kilku czynników, które mogą skrócić żywotność uszczelniaczy zaworowych. Można wśród nich wymienić: pracę silnika na zbyt ubogiej mieszance, źle dobrany olej silnikowy, zaniedbanie wymiany oleju czy po prostu niską jakość uszczelniaczy. Ponadto do zużycia uszczelniaczy zaworowych przyczynia się też korzystanie z LPG, który nie chłodzi zaworów tak efektywnie, jak benzyna, przez co guma, z której powstają uszczelniacze, może pękać i parcieć przedwcześnie.
Wymiana uszczelniaczy zaworowych to wyjątkowo skomplikowany proces, który wymaga specjalistycznej wiedzy oraz profesjonalnych narzędzi. Dlatego, jeżeli nie mamy doświadczenia oraz dostępu do odpowiedniego sprzętu zdecydowanie nie warto się tego podejmować, gdyż łatwo spowodować przy tym poważne uszkodzenia, których usunięcie będzie wymagało kapitalnego remontu silnika.
Poszczególne kroki są opisane ogólnie i mogą różnić się z powodu różnic konstrukcyjnych w różnych modelach silników. Z uwagi na stopień trudności i skomplikowania całego procesu, zdecydowanie odradzamy przeprowadzanie go na własną rękę – najlepiej powierzyć wymianę uszczelniaczy zaworowych wyspecjalizowanym mechanikom.
Koszt wymiany uszczelniaczy zaworowych wynika przede wszystkim ze stopnia skomplikowania całego procesu. Cena pojedynczego uszczelniacza zaczyna się od kilku złotych. W efekcie koszt zakupu kompletu uszczelniaczy wynosi zwykle od kilkudziesięciu do trochę ponad stu złotych, choć w przypadku niektórych modeli samochodów wydatek może sięgnąć kilkuset złotych.
Zakres pracy wymaganej przy wymianie uszczelniaczy zaworowych sprawia, że cena usługi może sięgnąć nawet około 3000-4000 zł. To efekt tego, że w trakcie całego procesu konieczna może być wymiana m.in. uszczelki pod głowicą – jeżeli nasza uszczelka głowicy ma już swoje lata, to dobra okazja, aby przeprowadzić ten proces profilaktycznie. W niektórych serwisach wykonywana jest wymiana uszczelniaczy zaworowych bez zdejmowania głowicy – wówczas cena będzie zdecydowanie niższa i może zmieścić się w kwocie od kilkuset do około 1500-1800 zł. Niektórzy specjaliści twierdzą jednak, że ta metoda nie jest „zgodna ze sztuką”, przez co nie każdy warsztat oferuje wymianę uszczelniaczy zaworowych bez demontażu głowicy.
