Samochody z napędem FWD, RWD i AWD/4WD
Istnieje wiele kryteriów, wedle których da się podzielić samochody. Można wśród nich wymienić między innymi typ nadwozia (sedan, kombi, coupé etc.), czy rodzaj paliwa (benzyna, diesel, hybryda czy też auta elektryczne). Istotną różnicą pomiędzy pojazdami jest również to, na którą oś przekazywany jest napęd. W poniższym artykule omówimy wady i zalety poszczególnych rodzajów napędu oraz wskażemy różnice, istotne z punktu widzenia użytkownika.
Wśród samochodów osobowych wyróżniamy trzy rodzaje napędu: napęd przedni, napęd tylny oraz napęd na cztery koła. Każdy z nich zapewnia inną charakterystykę prowadzenia oraz przekłada się na koszty produkcji i użytkowania pojazdu. Wszystkie posiadają również oznaczenie będące akronimem angielskiej nazwy napędu:
Aby poznać charakterystykę każdego z rozwiązań, należy skupić się na różnicach konstrukcyjnych pomiędzy nimi, oraz właściwościach jezdnych, jakie oferują.
W samochodach z napędem FWD przednie koła odpowiadają zarówno za skręcanie, jak i napędzanie auta. Obracająca się przednia oś „ciągnie” za sobą samochód wprawiając pojazd w ruch.
Z uwagi na brak dodatkowych elementów przenoszących napęd na tylną oś, FWD jest rozwiązaniem oszczędzającym przestrzeń, którą należałoby przeznaczyć na elementy takie jak wał napędowy. W rezultacie otrzymujemy więcej miejsca na nogi pasażerów tylnej kanapy oraz większy bagażnik. Samochody z napędem na przednią oś są z tego powodu również tańsze – mniej elementów to mniejsze koszty produkcji oraz serwisu.
Kolejne oszczędności, które generuje napęd na przednią oś, przejawiają się przez prostszą konstrukcję zawieszenia tylnej osi. FWD nie wymaga nadto skomplikowanego zawieszenia wielowahaczowego.
Brak dodatkowych elementów w tylnej części pojazdu oznacza, że większy procent jego masy przypada na przednią oś. Taki rodzaj konstrukcji cechuje się wyższą odpornością na boczne podmuchy wiatru oraz lepszą przyczepnością na mokrej i zaśnieżonej nawierzchni. Jazda po śliskiej nawierzchni staje się jednak trudniejsza, gdy tył samochodu zostaje obciążony przez dużą ilość bagaży. Szczególnie odczuwalne jest to przy wjazdach na wzniesienie.
Z uwagi na podwójną funkcję przedniej osi – napędzanie pojazdu oraz skręcanie – przedni napęd nie sprawdza się w pojazdach o dużej mocy. Podczas dynamicznego ruszania i przyspieszania daje się odczuć „wyrywanie się” koła kierownicy na boki.
Przedni napęd nie jest również przystosowany do agresywnego pokonywania zakrętów – koła nie są w stanie efektywnie przekazywać mocy i jednocześnie nadać pojazdowi właściwego kierunku. Mówimy wówczas o zjawisku podsterowności, na które wpływa również rozkład masy charakterystyczny dla napędu FWD.
Podsterowność to tzw. poszerzanie zakrętu. Przejawia się tym, że przednie koła tracą przyczepność, a w efekcie nie są w stanie utrzymać toru jazdy zadanego im przez ułożenie kierownicy. Skutkuje to tym, że samochód wynoszony jest na zewnątrz zakrętu.
Napęd FWD, z uwagi na swoje cechy, jest najpopularniejszym obecnie rozwiązaniem. Stosowany jest przede wszystkim w małych miejskich kompaktach oraz sedanach klasy średniej. Z uwagi na swoje ograniczenia w przeważającej większości są to samochody o małej lub średniej mocy.
Zalety napędu FWD:
Wady napędu FWD:
Napęd na tylne koła (RWD) rozdziela zadania pomiędzy poszczególne osi pojazdu – tylne koła „popychają” samochód do przodu wprawiając go w ruch, przednie natomiast odpowiadają za skręcanie.
Aby było to możliwe, konieczne jest zastosowanie dodatkowych elementów, które przeniosą moc na tylną oś. To zadanie wału napędowego oraz przekładni różnicowej. Ich obecność zajmuje miejsce, przez co konieczne jest podniesienie podłogi w tylnej części pojazdu. Samochody z napędem RWD wymagają również zastosowania bardziej złożonego zawieszenia wielowahaczowego na tylnej osi.
Rozdzielenie zadań pomiędzy przednią i tylną oś sprzyja sportowej jeździe. Przednie koła mogą wówczas precyzyjniej nadawać kierunek jazdy, gdyż nie są jednocześnie zajęte napędzaniem samochodu.
Nie oznacza to jednak, że napęd na tylną oś jest doskonały. Przy mocnym dodaniu gazu w zakręcie może wystąpić nadsterowność, która jest w pewnym sensie odwrotnością podsterowności.
Nadsterowność to tzw. zacieśnianie zakrętów. Gdy tylna oś traci przyczepność w łuku, nie podąża za przodem auta, a zaczyna jechać prosto. Jednocześnie przednie koła, nieobciążone przenoszeniem mocy w dalszym ciągu skupiają się na skręcaniu. Dochodzi wówczas do sytuacji, w której tył samochodu wyprzedza przód. Nieprzygotowany i niewprawiony kierowca może mieć problem z opanowaniem pojazdu, który jest w stanie wówczas obrócić się wokół własnej osi.
W przypadku tylnego napędu dociążenie tylnej osi nie powoduje spadku sterowności, dlatego to rozwiązanie powszechnie stosuje się w autach dostawczych. RWD to również domena samochodów o wysokich osiągach.
Z napędu na tylną oś korzystają samochody marek premium, a także niektóre modele niżej sklasyfikowanych producentów o nadwoziu sportowym. RWD to również domena amerykańskich „muscle cars”.
Zalety RWD:
Wady RWD:
W sytuacji, gdy moc przekazywana jest zarówno na przednią, jak i tylną oś samochodu, mamy do czynienia z napędem na cztery koła. Takie pojazdy oznaczane są jako AWD lub 4WD. Przyjęło się, że oznaczają one różne typy konstrukcji o odmiennej charakterystyce. Obecnie jednak producenci samochodów stosują te nazwy zamiennie, do oznaczania swoich modeli z napędem na obie osie. Często dodają do nich dodatkowe znaki, aby opisać szczególne cechy ich autorskich rozwiązań (np. Subaru S-AWD – Symmetrical All Wheel Drive, czyli napęd na wszystkie koła o budowie symetrycznej).
Niektórzy producenci stosują również całkowicie autorskie nazwy napędów na obie osie (np. Mercedes – 4matic, BMW – Xdrive). Dlatego warto wiedzieć co nieco o pierwotnym założeniu oznaczeń 4WD oraz AWD.
Napęd 4WD to układ charakterystyczny dla samochodów terenowych, używanych w wymagających warunkach off-roadowych. Stosowany jest również w niektórych SUV-ach. Jak działa napęd 4WD? Ten typ konstrukcji wymaga od kierowcy wyboru – za pomocą przycisku lub dźwigni – czy chce on aktualnie korzystać z napędu na jedną oś, czy na wszystkie koła. Moc jest w tym wypadku przekazywana w 100% na tylną oś lub dzielona po równo między przednie oraz tylne koła.
Napęd AWD to bardziej skomplikowana konstrukcja, w której komputer decyduje o rozdziale mocy na poszczególne koła. Jak działa AWD? Podział mocy dokonywany jest poprzez sprzęgło łączące obie osie. Możemy tutaj wyróżnić kilka rodzajów konstrukcji:
Zastosowanie napędu na wszystkie koła skutkuje wysokim poziomem przyczepności podczas jazdy. W przypadku napędu na jedną oś komputer może ograniczyć moc na jedno z kół, ograniczając jego uślizg. Napęd AWD przekaże w takiej sytuacji moc na drugą oś, co pozwoli dużo łatwiej zapanować nad pojazdem na śliskiej nawierzchni. Dlatego ten rodzaj konstrukcji jest najskuteczniejszy w terenie, a także na śliskich nawierzchniach np. na ulicach pokrytych śniegiem czy lodem w sezonie zimowym. Zalety napędu AWD można docenić również na suchym asfalcie. Samochody terenowe z napędem 4WD nie powinny z koeli wykorzystywać napędu na obie osie na drogach utwardzonych – przy większej prędkości dyferencjał może ulec uszkodzeniu. Dlatego podczas przejazdu przez odcinki asfaltowe powinno się ustawić napęd na jedną oś.
Z uwagi na zaawansowaną budowę jest to rozwiązanie droższe od napędu na jedną oś. Zarówno wyposażenie samochodu w napęd na cztery koła, jak i serwis takiego pojazdu wymaga większych nakładów finansowych. Jazda z napędem na obie osie wiąże się również z wyższym spalaniem.
Napęd na cztery koła wymaga szczególnej dbałości. Naprawa lub wymiana uszkodzonych podzespołów może generować duże koszty. Dlatego powinno się zawsze przestrzegać zaleceń producenta dotyczących użytkowania zastosowanego przez niego układu.
Napęd na obie osie kojarzy się przede wszystkim z samochodami terenowymi. Jednak z powodu bezpieczeństwa podróży oraz właściwości jezdnych korzystają z niego również samochody przeznaczone wyłącznie na drogi utwardzone. Producenci oferują nie tylko miejskie SUV-y z napędem na cztery koła. Dostępnych jest wiele modeli w nadwoziu sedan, kombi, czy nawet coupe i cabrio, wyposażonych w konstrukcję AWD.
Zalety napędu na cztery koła:
Wady napędu na cztery koła:
Autor: Jakub Rzeźnik
Wszystkie kategorie
Układ chłodzenia silnika
Układ hamulcowy
Układ zawieszenia
Oświetlenie
Filtry
Oleje i płyny eksploatacyjne
Wycieraczki i spryskiwacze
Chemia samochodowa
Silniki i osprzęt
Skrzynia biegów i sprzęgło
Układ elektryczny, zapłon
Układ klimatyzacji
Układ kierowniczy
Układ napędowy
Układ paliwowy
Układ wentylacji
Układ wydechowy
Elementy nadwozia
Narzędzia samochodowe