🔥 -7% na klocki i tarcze hamulcowe! Kod: HAMULCE7
Kiedy wymienić olej w skrzyni biegów?
Wokół kwestii wymiany oleju w skrzyniach biegów krąży wiele nieścisłości i sprzecznych opinii. Jedni twierdzą, że jak najbardziej należy go wymieniać. Inni, zgodnie z tym, co zalecają niektórzy producenci samochodów, uważają, że jego wymiana to zbędny wydatek. A olej wieczny nie jest. Kolejne pokonywane kilometry obniżają jego właściwości, sprawiając, że efektywność pracy skrzyni biegów spada. Przekładnie również nie są wieczne, ale lepiej, aby służyły jak najdłużej. Jak to jest z tą zmianą oleju w skrzyni biegów?
W instrukcjach samochodów można natknąć się na zalecenia producentów aut mówiące, że nie należy wymieniać oleju w skrzyni biegów przez cały okres eksploatacji. To może sugerować, że olej w skrzyni biegów nie traci z czasem swoich właściwości. A wcale tak nie jest.
Dla producenta „okres eksploatacji” oznacza raczej pierwszego właściciela samochodu, który po okresie kredytowania lub leasingu wymieni pojazd na nowy. Taki samochód może mieć około 5-7 lat i przebieg między 100 a 200 tys. kilometrów. Ten wynik faktycznie nie powinien być problemem dla pozbawionej wad skrzyni, nawet jeżeli cały dystans pokona na tym samym oleju. Jednak olej będzie wówczas przepracowany, a jego właściwości na pewno nie będą tak wysokie.
Oczywiście nie znaczy to, że skrzynia z całą pewnością odmówi wkrótce posłuszeństwa. Jednak ryzyko awarii wzrasta, szczególnie w przypadku mocniej eksploatowanych pojazdów – samochodów sportowych o dużej mocy, bądź pracujących z większym obciążeniem np. wykorzystywanych do ciągnięcia przyczepy.
Główną funkcją oleju w przekładni jest smarowanie. Odpowiada również za schładzanie jej elementów. Ponadto oczyszcza łożyska, koła zębate oraz pozostałe elementy znajdujące się wewnątrz przekładni.
Podczas pracy skrzyni biegów pojawiają się w niej opiłki żelaza. Nie jest to wada konstrukcji. Opiłki to efekt ocierania się o siebie podzespołów skrzyni, powstają np. w sytuacji, gdy sprzęgło nie będzie dokładnie wciśnięte podczas zmiany przełożenia. Wymieniając olej, usuwamy zebrane w nim opiłki, oczyszczając jednocześnie skrzynię.
Różnice konstrukcyjne pomiędzy manualną a automatyczną skrzynią biegów, a także różnymi rodzajami jednych i drugich sprawiają, że na rynku dostępne są różne rodzaje olejów. Aby mieć pewność, że spełni on swoją funkcję, należy oprzeć dobór środka na zaleceniach producenta pojazdu.
Jeżeli producent samochodu nie podał zalecanych interwałów wymiany oleju, to najlepiej oprzeć się na informacjach pochodzących od producenta skrzyni biegów. W przypadku skrzyń manualnych, montowanych w popularnych samochodach użytkowanych na co dzień, wymianę wystarczy przeprowadzać co około 80-100 tys. kilometrów.
W przypadku pojazdów o dużej mocy, czy użytkowanych intensywnie warto to robić nieco częściej. Mocne samochody sportowe, modele terenowe, czy auta używane do jazdy z przyczepą dużo w większym stopniu są narażone na awarię skrzyni biegów. Dlatego w ich przypadku można to robić częściej. Jeżeli taki pojazd jest użytkowany naprawdę intensywnie, to nawet co 40 tys. km.
W przypadku przekładni automatycznych producenci aut częściej informują o konieczności wymiany oleju. Dystans, po przejechaniu którego należy przeprowadzić zmianę oleju to około 40-60 tys. kilometrów.
W niektórych przypadkach zalecany termin pierwszej wymiany może być nieco bardziej odległy i wynosić nawet 80-100 tys. kilometrów. W innych, kolejne interwały mogą być krótsze i wynosić 30 tys. kilometrów. Poszczególne rodzaje przekładni eksploatują olej w różnym stopniu i zasadniczo najlepiej polegać na zaleceniach producentów. Jeżeli jednak nie dysponujemy takimi informacjami, to można przyjąć uniwersalną zasadę i przeprowadzać wymianę co około 40 tys. kilometrów.
Sposób użytkowania samochodu ma wpływ na interwały wymiany również w przypadku skrzyń automatycznych. W samochodach terenowych, które używane są do przepraw przez wodę, powinno wymieniać się olej znacznie częściej, bo nawet za każdym razem po jeździe w głębokiej wodzie – tę zasadę warto przestrzegać również w przypadku samochodów terenowych z ręczną skrzynią biegów.
W samochodach sportowych o dużej mocy, wykorzystywanych do szybkiej, sportowej jazdy, warto trzymać się dolnej granicy wymiany podawanej przez producenta. Pozwoli to utrzymać sprawność przekładni na dłuższym dystansie, a w tym przypadku jej naprawa bądź wymiana jest zazwyczaj bardzo kosztowna.
W przypadku skrzyni automatycznej warto również wymienić olej niezwłocznie po zakupie używanego samochodu z tym typem przekładni, jeżeli sprzedający nie dysponuje potwierdzeniem ostatniej wymiany np. w postaci faktury za przeprowadzoną usługę.
Po pojawieniu się problemów z pracą skrzyni biegów nie należy nastawiać się na to, że sama wymiana rozwiąże problem. Nowy olej do automatycznej skrzyni biegów może przyczynić się do wydłużenia jej sprawności jeszcze przez jakiś czas – na pewno nie zaszkodzi, ale szanse na całkowite pozbycie się problemów są raczej niewielkie.
Teoretycznie, jeżeli dysponujemy odpowiednią wiedzą, można spróbować wymienić olej na własną rękę. Proces opiera się zasadniczo na tych samych założeniach co wymiana oleju w silniku – spuścić stary olej, wymienić filtr, wlać nowy olej. Jednak w przypadku automatycznej skrzyni biegów, zabieg może być nieco bardziej skomplikowany.
Dostęp do korka spustowego może być utrudniony, może się również okazać, że korka spustowego nie ma wcale. Aby usunąć stary olej konieczny będzie wówczas demontaż elementów skrzyni. Trzeba również zutylizować zużyty olej – nie można go ot tak po prostu wylać do kanalizacji.
Kolejną kwestią jest metoda wymiany oleju. Olej silnikowy spłynie po odkręceniu korka spustowego niemal w całości – dzięki sile grawitacji. W przypadku skrzyni biegów metoda grawitacyjna nie jest aż tak efektywna.
Chociaż warsztaty oferują grawitacyjną wymianę oleju w skrzyni biegów, należy mieć na uwadze, że spora część – od około 30% do nawet 60% – starego środka pozostanie w przekładni. W takiej sytuacji nowy i stary olej wymieszają się, i na pewno nie spełnią swojej funkcji tak dobrze, jak w pełni nowy olej.
Aby wymienić olej w skrzyni biegów w całości, należy wybrać metodę dynamiczną – dostosowaną do automatycznych skrzyń z przekładnią hydrokinetyczną, dwusprzęgłowych z mokrym sprzęgłem oraz bezstopniowych CVT. Urządzenie do wymiany dynamicznej pozwoli zastąpić olej znajdujący się w skrzyni, chłodnicy oleju, czy przekładni hydrokinetycznej.
W trakcie wymiany dynamicznej urządzenie zadba o to, aby stary i nowy olej nie uległy wymieszaniu. Urządzenie dostosowuje swoją pracę do prawidłowego kierunku przepływu w danym typie przekładni. Dzięki temu wymiana może zostać przeprowadzona prawidłowo, co pozwoli uniknąć sytuacji, w której skrzynia będzie zmuszona pracować przez krótki moment „na sucho”.
Wymiana oleju w skrzyni manualnej nie jest szczególnie dużym kosztem. W połączeniu z koniecznością wymiany nawet co 100 tys. kilometrów to wydatek, który jest niemal nieodczuwalny w zestawieniu z łącznym kosztem użytkowania samochodu.
Koszt usługi wymiany oleju w skrzyni biegów poza ASO zaczyna się od zaledwie 25 złotych. Kwota ta nie powinna przekroczyć 100 złotych. Koszt oleju również nie jest zbyt wysoki, za litr oryginalnego oleju należy zapłacić od około 50 do 180 złotych. Tańsze zamienniki można kupić w cenie nawet kilkunastu złotych za litr, jednak aby zachować skrzynię biegów w dobrej formie, należy stosować olej wysokiej jakości.
W przypadku dynamicznej wymiany w skrzyni automatycznej koszt będzie wyższy. Wynika to nie tylko z większej ilości oleju, który zostanie wprowadzony do przekładni, ale również z zastosowania specjalistycznego urządzenia do wymiany dynamicznej. Usługa wraz z kosztami oleju i filtrów kosztuje od około 800 do około 2000 złotych. Oczywiście cena w ASO będzie wyższa – zwłaszcza w przypadku drogich modeli samochodów. Jednak i tak z pewnością będzie nieporównywalnie niższa w zestawieniu z kosztem naprawy, bądź zakupu nowej skrzyni biegów.
Układ Hamulcowy