Objawy uszkodzonej turbiny – jak rozpoznać awarię turbosprężarki?

Najczęstsze awarie turbosprężarki

Turbo w samochodzie umożliwia uzyskanie wysokiej mocy bez potrzeby stosowania silnika o przesadnie dużej pojemności. Turbosprężarka to stosunkowo wytrzymały element, który pracuje w wymagających warunkach – ma kontakt z gorącymi spalinami oraz wkręca się na bardzo wysokie obroty. Uszkodzenia turbiny zdarzają się najczęściej przez niewłaściwe użytkowanie samochodu, ale mogą wynikać również ze zużycia lub zniszczenia niektórych podzespołów. Jak rozpoznać objawy uszkodzonej turbiny?

Do czego prowadzi awaria turbiny w samochodzie?

Prawidłowa eksploatacja samochodu z turbosprężarką pozwala zachować sprawność tego podzespołu przez cały okres życia silnika. Awaria turbiny może jednak prowadzić do niepożądanych sytuacji – wzrostu ciśnienia doładowania powyżej bezpiecznego poziomu.

Uszkodzona turbina w silniku wysokoprężnym może wiązać się z rozbieganiem jednostki, która będzie wkręcać się na obroty w sposób niepożądany. Wówczas do cylindrów dostaje się znaczna ilość oleju, która staje się dodatkową dawką paliwa. Jedynym sposobem na przerwanie pracy jednostki jest zduszenie silnika, np. poprzez wrzucenie wysokiego biegu i szybkie puszczenie sprzęgła. W skrajnej sytuacji może dojść nawet do uszkodzenia jednostki.

Uszkodzona turbosprężarka – objawy

Charakterystyczny objaw uszkodzonej turbiny to intensywne dymienie z wydechu. Nasila się ono po mocniejszym dodaniu gazu. Czarne spaliny są wynikiem zbyt bogatej mieszanki. Z powodu awarii lub nieszczelności turbo nie dostarcza wystarczającej ilości powietrza, aby zapewnić optymalne proporcje mieszanki. Paliwo nie zostaje wówczas spalone całkowicie.

Spaliny zabarwione na niebiesko to z kolei sygnał, że dochodzi do spalania oleju. Układ wirujący uległ najpewniej rozszczelnieniu po stronie sprężającej, przez co olej trafia do intercoolera, a następnie do komory spalania. Olej może także wyciekać z turbosprężarki – świadczą o tym widoczne ślady oleju na jej powierzchni.

Awarię turbosprężarki może sygnalizować też nadmierny hałas. Jeżeli dźwięk towarzyszący pracy turbiny staje się głośniejszy, to mogło dojść do kilku możliwych scenariuszy:

• zniszczenie koła kompresji,
• nieszczelność w układzie wydechowym lub ssącym,
• niesprawny intercooler,
• nieszczelność kolektora wydechowego turbosprężarki, przez którą przepuszczane są spaliny.

Elementem podatnym na uszkodzenie są również łożyska wirnika. Pojawienie się na nich zbyt dużych luzów może prowadzić do ocierania się wirnika o obudowę turbosprężarki. Wówczas może dojść do uszkodzenia łopatek wirnika. Uderzanie łopatek wirnika w obudowę może powodować powstawanie opiłków, które trafiają wraz z powietrzem do silnika. Nie wpływają one korzystnie na stan jednostki. Dlatego, jeżeli pracy turbiny towarzyszy metaliczny dźwięk, należy niezwłocznie udać się do warsztatu.

Uszkodzenie turbosprężarki wiąże się oczywiście również ze spadkiem osiągów. Silnik może przejść w tryb awaryjny. Odczyt danych z komputera pokładowego powinien wyświetlić wówczas błąd informujący m.in. o nieprawidłowym ciśnieniu ładowania.

Dymienie nie zawsze oznacza awarię turbiny

Chociaż biały dym jest typową oznaką awarii turbiny, to nie zawsze oznacza on konieczność remontu turbosprężarki. Może on być wywołany także przez m.in. pęknięcie uszczelki pod głowicą, czy też zużycie pierścieni tłokowych. Czarny dym to zjawisko charakterystyczne dla silników wysokoprężnych. Jednak oprócz zepsutej turbiny, może go powodować też m.in. awaria układu wtryskowego. Dlatego przed oddaniem turbiny do regeneracji, należy poprosić zaufanego mechanika o upewnienie się, że to właśnie ona jest źródłem dymienia z rury wydechowej.

Najczęstsze przyczyny awarii turbosprężarki

Objawy uszkodzonej turbiny pojawiają się często z powodu problemów ze smarowaniem. Do awarii może doprowadzić:

• Niewystarczające smarowanie elementów turbiny – może być wynikiem zbyt niskiego poziomu oleju, ale również problemów z jego swobodnym przepływem przez układ,
• Zanieczyszczony olej – najczęstszą przyczyną zanieczyszczeń pojawiających się w oleju jest zużycie silnika, nagar, czy opiłki mogące przedostać się do układu przez opiłkowanie pompy paliwa,
• Zużyty olej – przy zbyt rzadkiej wymianie oleju silnikowego,
• Niewłaściwie dobrany olej – nieprawidłowy dobór oleju skutkuje powstawaniem nagaru i nie zapewnia właściwego poziomu ochrony.

Awaria turbiny może być także spowodowana zbyt niskim ciśnieniem doładowania, wywołanym ingerencją w układ wydechowy – np. usunięciem filtra DPF. Zapchany układ wydechowy prowadzi z kolei do wzrostu ciśnienia zwrotnego, przez co w układzie doładowania powstaje przeciwciśnienie. Efektem tego są wycieki oleju z turbosprężarki. Olej może wyciekać z turbiny także przez:

• zatarcie i rozszczelnienie łożysk turbosprężarki,
• zbyt wysoki poziom oleju,
• przedmuchy w silniku,
• problemy z odpowietrzaniem układu korbowego.

Problemy z turbosprężarką mogą wynikać również z nieprawidłowo przeprowadzonego tuningu i chiptuningu. Zwiększając ciśnienie doładowania, można przekroczyć limit, powyżej którego wirnik będzie osiągać zbyt wysoką prędkość obrotową. Wówczas może dojść do jego odkształcenia. Tuning może przełożyć się także na wzrost temperatury spalin, co prowadzi do przeciążenia termicznego i możliwości pęknięcia korpusu, a także uszkodzenia łożysk.