Jakie są objawy uszkodzonej uszczelki pod głowicą?
Uszczelka pod głowicą silnika, w skrócie UPG, oddziela blok silnika od głowicy. Dzięki temu układy chłodzenia, spalania i smarowania silnika nie zakłócają wzajemnie swojej pracy. Uszkodzona uszczelka głowicy znacząco zaburza pracę jednostki napędowej i może doprowadzić do poważnej awarii. Jakie są objawy awarii UPG?
Uszczelka pod głowicą to część silnika odpowiedzialna za zapewnienie szczelności pomiędzy kanałami układu chłodzącego a kanałami olejowymi i cylindrami. Przyczyną awarii UPG jest zwykle zużycie wynikające z przebiegu samochodu. Jednak czynniki takie jak brak dbałości o stan jednostki napędowej, nieprawidłowości w układzie chłodzenia, czy po prostu agresywny styl jazdy przyspieszają niszczenie uszczelki głowicy silnika. Brutalny sposób obchodzenia się z pedałem gazu przy zbyt niskim poziomie płynu chłodniczego przyczynia się do osiągania nadmiernych temperatur w silniku, co niechybnie prowadzi do pojawiania się pęknięć na powierzchni UPG.
Uszczelka pod głowicą daje takie same objawy zarówno w silnikach diesla, jak i benzynowych. Mogą się one jednak różnić w zależności od tego, w którym miejscu na powierzchni uszczelki pojawi się uszkodzenie. Pęknięcie uszczelki pod głowicą może nastąpić pomiędzy komorą spalania i układem chłodzenia, bądź też pomiędzy układem chłodzenia a kanałem olejowym.
W pierwszym przypadku objawy awarii UPG to:
Jeżeli uszczelka głowicy rozszczelni się pomiędzy kanałem olejowym a układem chłodzenia, to opcje są dwie: albo olej przedostanie się do układu chłodzenia, albo chłodziwo przedostanie się do układu olejowego. W pierwszym przypadku w zbiorniczku wyrównawczym na płyn chłodniczy pojawi się tzw. masełko nazywane czasem też „majonezem”, czyli charakterystyczna maź. W płynie chłodniczym da się przy tym dostrzec plamy oleju, przez co chłodziwo nabiera koloru kawy z mlekiem. Natomiast gdy płyn chłodniczy trafi do układu olejowego, to „masło” pojawi się pod korkiem wlewu oleju.
Awaria uszczelki pod głowicą zwiększa również tendencję silnika do przegrzewania się. Dodatkowo we wnętrzu auta może być wyczuwalny zapach spalin. Ponadto uszkodzona uszczelka głowicy może być powodem przedmuchów gazów między cylindrami lub do układu chłodzenia a czasem nawet z komory spalania na zewnątrz silnika.
Poszczególne symptomy mogą oczywiście wynikać z innych przyczyn – np. olej może przedostawać się do płynu chłodniczego przez pękniętą chłodnicę oleju. Jeżeli jednak jednocześnie pojawia się kilka z wymienionych objawów, to ryzyko usterki UPG staje się bardziej prawdopodobne.
Czy można jeździć z uszkodzoną uszczelką pod głowicą? Zdecydowanie nie warto. Grozi to pogłębieniem się uszkodzeń i może doprowadzić do dużo poważniejszych problemów, które są bardziej kosztowne w usunięciu. Dlatego warto przeprowadzić szczegółową diagnostykę niezwłocznie po pojawieniu się pierwszych symptomów usterki.
Jeżeli pracy silnika towarzyszą objawy typowe dla UPG, najlepiej potwierdzić podejrzenia za pomocą odpowiedniego testera. Wstępne testy można wykonać samodzielnie. W tym celu należy się zaopatrzyć w tester wykrywający dwutlenek węgla, czyli spaliny, w płynie chłodniczym – można go kupić za kilkadziesiąt złotych. Tester składa się z elementu przypominającego rurkę do fermentacji wina, w której należy umieścić specjalny odczynnik i całość zamontować na zbiorniczku wyrównawczym. Jeżeli tester wykryje spaliny w układzie chłodzenia, to odczynnik zmieni swoją barwę – szczegółowa instrukcja użycia powinna być dołączona do testera.
Test można wykonać również w serwisie samochodowym. Warsztaty korzystają zwykle z bardziej profesjonalnych urządzeń, których koszt waha się od kilkuset do ponad tysiąca złotych. Jeżeli test wykaże obecność spalin w chłodziwie, to niemal na pewno problem wynika z awarii uszczelki głowicy – „niemal”, ponieważ pęknięcie mogło pojawić się nie na uszczelce, a na samej głowicy lub też na cylindrach. To jednak dużo rzadsze, ale również bardziej poważne uszkodzenia. Ostatecznie przyczynę da się stwierdzić dopiero po demontażu głowicy. W zdiagnozowaniu UPG pomocny może być też pomiar kompresji na cylindrach, jednak tu również wszystko potwierdzi się dopiero po rozebraniu silnika – powodem spadku kompresji mogą być inne uszkodzenia.
Choć wiele uszczelek w samochodzie da się łatwo wymienić samodzielnie, to uszczelka głowicy zdecydowanie nie zalicza się do tej grupy i nie powinno się jej wymieniać samodzielnie. Z uwagi na swoją lokalizację pomiędzy głowicą a blokiem silnika dostanie się do niej, wymaga ściągnięcia całej góry silnika i demontażu wielu elementów osprzętu.
Dodatkowym utrudnieniem jest fakt, że należy również zweryfikować szczelność głowicy i przed ponownym złożeniem silnika trzeba przeprowadzić planowanie głowicy – dokonać szlifu powierzchni przylegającej do bloku silnika. To konieczne, ponieważ wysoka temperatura powodująca niszczenie UPG prowadzi także do odkształceń samej głowicy. Aby wykonać to właściwie, niezbędna jest doskonała precyzja niemożliwa do osiągnięcia bez odpowiedniej wiedzy i profesjonalnych narzędzi.
Ponadto przy wymianie uszczelki pod głowicą konieczne mogą być dodatkowe naprawy i czynności serwisowe, np. w obrębie zaworów, które również wymagają odpowiedniej wiedzy. Do tego wszystkiego ściągnięcie głowicy wymaga demontażu rozrządu. Aby ponownie złożyć rozrząd, należy dysponować wiedzą i narzędziami niezbędnymi przy jego ustawianiu. W efekcie zdecydowanie zaleca się powierzyć to zadanie profesjonalnemu serwisowi, w którym wymiana zostanie przeprowadzona zgodnie ze sztuką.
Wymiana uszkodzonej uszczelki głowicy to dosyć czasochłonny i kosztowny proces. W przybliżeniu przebiega on następująco:
1. Przygotowanie – w pierwszym kroku należy przygotować silnik poprzez m.in. spuszczenie oleju silnikowego.
2. Demontaż rozrządu i osprzętu – gdy silnik jest gotowy do wymiany UPG, pierwszym krokiem jest ściągnięcie elementów układu rozrządu, a także innych elementów osprzętu, których wymontowanie jest konieczne.
3. Ściągnięcie głowicy i ocena stanu technicznego – demontaż głowicy pozwala dostać się do uszczelki. W tym momencie można dokonać oględzin uszczelki oraz głowicy, co pozwala dokładnie stwierdzić, czy pęknięcie pojawiło się na uszczelce, czy też na samej głowicy bądź na cylindrach. Ocenić należy także kondycję innych podzespołów jak m.in. gniazda czy zawory.
4. Planowanie głowicy – jeżeli uszkodzeniu uległa uszczelka, a nie głowica, to należy zaopatrzyć się w nową uszczelkę oraz przeprowadzić planowanie. W trakcie planowania głowicy trzeba uwzględnić głębokość planowania, ponieważ nowa uszczelka musi być odpowiednio grubsza, aby zrekompensować zeszlifowany materiał głowicy.
5. Montaż głowicy z nową uszczelką – gdy głowica wraz z nową uszczelką będą przygotowane, należy oczyścić powierzchnię bloku silnika w miejscu montażu. Następnie pozostaje osadzić uszczelkę oraz głowicę z zachowaniem szczególnej ostrożności i precyzji. Podczas przykręcania głowicy należy wykorzystać odpowiedni moment dokręcenia przewidziany przez producenta.
6. Montaż osprzętu i napędu rozrządu – gdy głowica jest zamontowana, pozostaje złożyć elementy osprzętu oraz napęd rozrządu, przy czym zaleca się, aby przy okazji wymienić pasek rozrządu na nowy.
7. Czyszczenie poszczególnych układów i uzupełnienie płynów – gdy wszystko będzie złożone, należy przeprowadzić czyszczenie układu olejowego z pozostałości płynu chłodniczego oraz układu chłodzenia z resztek oleju. Na koniec pozostaje wlać nowy olej i płyn chłodniczy do poszczególnych układów.
Cena wymiany uszczelki pod głowicą jest liczona w tysiącach złotych i zależy m.in. od stopnia skomplikowania silnika – bardziej złożone konstrukcje wymagają więcej czasu na demontaż poszczególnych podzespołów. Dodatkowe koszty dokłada tu konieczność przeprowadzenia czynności takich jak np. wymiana napędu rozrządu na nowy, czy też wykonanie serwisu olejowego. Jednak dzięki temu po przeprowadzeniu naprawy silnik może zaoferować wysoką sprawność, co przełoży się na wygodę użytkowania pojazdu.
